Χανιά: Ανοχύρωτη πόλη;

 

(Με αφορμή την απόρριψη αποβλήτων στην παραλία της Παχιάς Άμμου)

Δεν είναι η πρώτη φορά και σίγουρα δεν είναι η τελευταία που η δημοτική αρχή Σημανδηράκη απαξιώνει τα αιτήματα και τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας και συγκεκριμένα της περιοχής του Σταύρου Ακρωτηρίου (κατοίκων και φίλων της περιοχής) που διεκδικούν την αποτροπή καταστροφής της παραλίας και τη μεταφορά του υπό κατασκευή αντλιοστασίου λυμάτων. Μάλιστα, η απαξίωση εκφράζεται από μια πολιτική δύναμη που καυχιέται κατά καιρούς ότι οργανώνει τη δράση της σύμφωνα με το γράμμα του νόμου κι ότι αποτελεί πρότυπο ανεκτικότητας και σεβασμού στις δημοκρατικές διαδικασίες. Αυτή είναι η τοπική έκφραση της κεντρικής πολιτικής που ακολουθεί η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας σε βάρος των εργατικών και κοινωνικών αναγκών που, ας μην το κρύβουμε, συνεργάζεται στενά με τον Δήμαρχο Χανίων και κάτω από τις αντίστοιχες κατευθύνσεις. Άλλωστε η στήριξη της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ, από το οποίο προέρχεται ο Δήμαρχος, είναι σε όλους/ες μας γνωστή. Με λίγα λόγια, η δημοτική αρχή οργανώνει με όρεξη και σπουδή ένα έγκλημα που θα προκαλέσει σοβαρά και μη αναστρέψιμα περιβαλλοντικά προβλήματα σε μια παραλία με έντονη διάβρωση, με πανέμορφο φυσικό καταφύγιο αλλά και περιοχή ωοτοκίας για την απειλούμενη με εξαφάνιση θαλάσσια χελώνα καρέτα-καρέτα. Η παραλία της Παχιάς Άμμου δεν είναι η μόνη που κινδυνεύει να καταστραφεί.

 

Το άλσος των Αγίων Αποστόλων απειλείται με τσιμεντοποίηση εαν προχωρήσουν τα φαραωνικά σχέδια για τη δημιουργία θεάτρου. Ακόμα, το πρώην Στρατόπεδο Μαρκοπούλου - που άνοιξε κάτω από τη δράση του κόσμου της γειτονιάς, των περιβαλλοντικών και κοινωνικών κινημάτων, της εργαζόμενης πλειοψηφίας και που διεκδικούν τη δημιουργία χώρου πρασίνου - κινδυνεύει με την προσπάθεια να δημιουργηθεί χώρος στάθμευσης που θα συμβάλλει στη μείωση του πρασίνου και στην ραγδαία αύξηση του κυκλοφοριακού φόρτου στην ευρύτερη περιοχή. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει με τα έργα ανάπλασης στο κέντρο, χωρίς πάρκινγκ για τους μόνιμους κατοίκους και με απουσία οποιασδήποτε μελέτης για πράσινο (χαρακτηριστικό παράδειγμα η πλατεία 1866). Και όλα αυτά συμβαίνουν, τη στιγμή που έχει μειώθει πάνω από το μισό πράσινο στην πόλη με τα έργα ανάπλασης στον Δημοτικό Κήπο Χανίων και στις γειτονιές. Ακόμα οι εργατικές γειτονιές βιώνουν σήμερα την εγκατάλειψη (Νέα Χώρα) ενώ οι γειτονιές του κέντρου και της περιφέρειάς του συμπιέζονται στον βωμό της διαμόρφωσης ενός εκτεταμένου τουριστικού τοπίου. Η εξελισσόμενη – καταστροφική για τους κατοίκους – αναδιάρθρωση της πόλης έρχεται σε αυτό το δυσμενές τοπίο να εμπορευματοποιήσει/ιδιωτικοποιήσει κάθε πτυχή της, λεηλατώντας τον δημόσιο χώρο και δημιουργώντας μια αβίωτη καθημερινότητα για τους κατοίκους. Είναι ακόμα ένα δείγμα της πολιτικής αλαζονείας της Δημοτικής Αρχής που προσπαθεί να οικειοποιηθεί τις κατακτήσεις του χανιώτικου λαού.

 

Εχθρός της δημοκρατίας 

 

Η δημοτική αρχή Σημανδηράκη είναι εχθρός της δημοκρατίας, του ανοιχτού διαλόγου, της επικοινωνίας με τους δημότες και τους εργαζόμενους που θα θυμηθεί πάλι στις επόμενες εκλογές. Με αποφάσεις που εξυπηρετούν το τουριστικό και επιχειρηματικό κεφάλαιο ο Δήμαρχος Χανίων και οι συνεργάτες του κάνουν επίδειξη της αλαζονείας τους σε βάρος των κοινωνικών αναγκών και της προστασίας του περιβάλλοντος με αφορμή την προσπάθεια κατασκευής αντλιοστασίου λυμάτων 40 µέτρα από τη θάλασσα στην παραλία της Παχιάς Άµµου. Σε πλήρη ταύτιση με τις πολιτικές της Νέας Δημοκρατίας, της οποίας απολαμβάνουν την πολιτική στήριξη και ενθάρρυνση στα Χανιά, καθώς και με τη βοήθεια του αντιδραστικού νόμου Βορίδη (όριο εκλογής 3%, πλήρης υποβάθμιση Κοινοτικών Συμβουλίων, Αποκεντρωμένη Διοίκηση κ.λπ.) οργανώνουν και επιχειρούν τη φίμωση κάθε αντιπολιτευτικής φωνής με όπλο τους τον αυταρχισμό και εμποδίζοντας τη συμμετοχή των κατοίκων και την όποια πρακτική δημοκρατίας στη λήψη αποφάσεων. Αλλά δεν το πετυχαίνουν.

 

Ας είμαστε ειλικρινείς. Δεν αξίζει στην πόλη των Χανίων μια διοίκηση που καθημερινά δίνει τα διαπιστευτήρια της στην κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, στους υπεύθυνους μιας πολιτικής που δυσχεραίνει τη ζωή των εργαζόμενων σε κάθε τομέα τη δημόσιας ζωής. Δεν αξίζει, για τις παλαιότερες και νεότερες γενιές, μια πόλη τουριστικό και επιχειρηματικό πάρκο για λίγους και αφιλόξενη για τους πολλούς. Άλλωστε δεν είναι μόνο η καταστροφή του αστικού και φυσικού περιβάλλοντος. Στις περιοχές της Νέας Χώρας, στα Ταμπακαριά, στο Ακρωτήρι (Μαράθι) και στο κέντρο των Χανίων πραγματοποιείται η μεγαλύτερη επιχείρηση εξωραϊσμού (gentrification) των τελευταίων χρόνων στο όνομα του τουρισμού για λίγους και της... αέναης ανάπτυξης που ευαγγελίζεται η κυβέρνηση και τα φερέφωνα της. Μια πόλη παραδομένη στα χέρια των επιχειρηματιών του τουρισμού και του real estate, ακόμα και της Εκκλησίας, που αχόρταγα κυνηγάει το κέρδος σε βάρος κάθε κοινωνικής πρόνοιας μοιραία θα οδηγήσει τους μόνιμους κάτοικους να φύγουν από την πόλη ή να συμβιβαστούν με την φυλακή πολυτελείας που χτίζουν.

 

Αιτήματα και διεκδικήσεις 

 

Μπροστά στα κλειστά μυαλά και στη σιωπή που θέλουν να επιβάλλουν τα διάφορα επιχειρηματικά συμφέροντα σε αγαστή συνεργασία με την δημοτική αρχή, το καθήκον μας δεν είναι άλλο από την αντίσταση και των αγώνα για μια πόλη των αναγκών μας. Όπως έχω ξαναγράψει, τα κινήματα στην πόλη δεν μπορούν να αγωνίζονται μόνο από θέσεις αντίστασης. Χρειάζεται καθολική υπεράσπιση των εργατικών κα κοινωνικών δικαιωμάτων μας, των ελεύθερων χώρων, του περιβάλλοντος και της δημοκρατίας. Ξεκινάμε από την ιδεολογική μάχη. Η τοπική διοίκηση χρησιμοποιεί κάθε όπλο και εργαλείο για να παρουσιαστεί ως δύναμη αλλαγής, ενσυναίσθησης και δημοκρατίας. Για παράδειγμα δείτε το φετινό Φεστιβάλ Βιβλίου με κεντρικό θέμα «Το σπίτι μας, ο πλανήτης»! Δεν είναι δείγμα του πιο χυδαίου ξεπλύματος που επιχειρεί η δημοτική αρχή Σημανδηράκη για τον εαυτό της τη στιγμή που απαξιώνει τις ανάγκες και τις διεκδικήσεις των Χανιωτών και Χανιωτισσών καταστρέφοντας το περιβάλλον; Δημιουργούν “προσωρινό” χώρο στάθμευσης στο Μαρκόπουλο, κόντρα στη “δημόσια διαβούλευση” που οι ίδιοι διαφημίζουν – θα γίνω δυσάρεστος, δεν υπήρξε ποτέ “δημόσια διαβούλευση” παρά μόνο παρουσίαση έτοιμων σχεδιασμών, και καταστρέφουν τα δέντρα που φύτεψαν οι κάτοικοι της γειτονιάς. Χρειάζεται να πούμε κάτι περισσότερο πάνω σ' αυτό; Πρέπει να αναδεικνύουμε τέτοια φαινόμενα.

 

Ακόμα οφείλουμε να στηρίζουμε τα αιτήματα των κατοίκων. Για παράδειγμα και όσον αφορά τις διεκδικήσεις των κατοίκων και των φίλων της παραλίας της Παχιάς Άμμου δεν μπορούμε να μην υποστηρίξουμε την ανάγκη ύπαρξης μονάδας επεξεργασίας λυμάτων στην περιοχή, ωστόσο σε διαφορετικό σημείο καθώς η θέση αυτή είναι ακατάλληλη. Αλλά χρειάζεται να ανοίγουμε διάφορα ζητήματα. Για παράδειγμα, ο Δήμαρχος Χανίων το έχει βάλει σκοπό της ζωής του να αλλάξει τα Χανιά προς το χειρότερο, αυτό είναι το σχέδιο του. Ψάχνει ακόμα να βρει τα περίφημα περιφερειακά πάρκινγκ και καταλήγει να δημιουργεί χώρους στάθμευσης μέσα σε γειτονιές. Αρνείται τις προτάσεις που κάνει η αντιπολίτευση στην τρεχουσα σύνθεση του δημοτικού συμβουλίου. Παράλληλα καταργεί βασικούς χώρους στάθμευσης (για μόνιμους κάτοικους, άτομα με αναπηρίες και οικογένειες) και ανοίγει νέες θέσεις για τα ξενοδοχεία, με τη βοήθεια του νομικού πλαισίου που έχε φτιαχτεί για να υπηρετεί τους έχοντες και τους φίλους της κυβέρνησης. 

 

Οι εργαζόμενοι κι οι εργαζόμενες δεν μπορούν παρά να ζητήσουν την παραίτηση του Δημάρχου Χανίων. Όχι, ότι θα το κάνει. Δεν τρέφω τέτοιες αυταπάτες. Αλλά ένα τέτοιο αίτημα μπορεί να δημιουργήσει πίεση και να αποτελέσει μια αφορμή για περαιτέρω ενδυνάμωση της δράσης των τοπικών κινημάτων. Επιπλέον, απαιτείται να τονίζουμε σε κάθε παρέμβαση μας ότι η διοίκηση Σημανδηράκη διαμόρφωσε «το πολιτικό πλαίσιο για να μπορούν παντός είδους επιχειρηματικά συμφέροντα να στήσουν ένα τεράστιο φαγοπότι πλουτισμού, ασυδοσίας, καταπάτησης δημόσιου χώρου και δικαιωμάτων. Μετέτρεψαν τα Χανιά σε φυτώριο σκανδάλων, διαφθοράς και συγκάλυψης (ακίνητη περιουσία του Δημοτικού Γηροκομείου, επαναφορά «άτυπων» δωρεών-έξτρα του νοσηλίου που δίνει ο ΕΟΠΥΥ, Αγ. Σκέπη, κλινική με παρένθετες μητέρες, χρηματισμός ανώτερων αστυνομικών υπαλλήλων κλπ)» όπως αναφέραμε ως δημοτικό σχήμα της Ανταρσία στα Χανιά στην εκλογική μας διακήρυξη. Τέλος, είναι αναγκαίο να προχωρήσουμε στην ισχυροποίηση του μαζικού κινήματος και την οργάνωση των αγώνων ενάντια στην κυβέρνηση των δολοφόνων και των ιδιωτικοποιήσεων, του ρατσισμού και του φασισμού, του σεξισμού και του πολέμου. Δεν είναι αποκομμένες αυτές οι μάχες από ότι συμβαίνει τα τελευταία χρόνια στην πόλη μας. Έτσι κι αλλιώς, ο καλύτερος φίλος των Αμερικανών, των ΝΑΤΟικών και των Ισραηλινών δεν ειναι άλλος από τον Δήμαρχο Χανίων που μαζί με την Αντιπεριφέρεια Χανίων, και την Ελληνική Αστυνομία έχουν θεσμοθετήσει ένα καθεστώς ατιμωρησίας και ανεκτικότητας για τους δολοφόνους των ιμπεριαλιστικών επεμβάεων. 

 

Η πολιτική μάχη είναι συνολική. Συνολικά και οργανωμένα, πρέπει να τη δώσουμε. Με εκδηλώσεις, διαδηλώσεις και βάζοντας τα αντίστοιχα αιτήματα στις απεργίες μας. Πλέον, κάτω από το βάρος των προβλημάτων και της αντιδημοκρατικής εκτροπής, η περίοδος χάριτος τελείωσε για τον Δήμαρχο – αν υπήρχε ποτέ – όπως έσβησε και η προσπάθεια της Νέας Δημοκρατίας να παρουσιαστεί ως δύναμη που μαθαίνει από τα “λάθη” της μετά των ιστορικών διαστάσεων απεργιακό συλλαλητήριο για τα Τέμπη στις 28 Φλεβάρη. Οι δημότες το καταλαβαίνουν. Ακόμα και τα τοπικά ΜΜΕ δεν μπορούν να κρύψουν τη δυσαρέσκεια τους για την πολιτική που ακολουθείται. Ασφαλώς, δεν είναι μία μάχη προσανατολισμένη αποκλειστικά στο πρόσωπο του τωρινού Δημάρχου. Ευθύνη έχουν όλοι όσοι διοίκησαν την πόλη και την περιφέρεια τα τελευταία χρόνια και η σύγκρουση θα είναι με ολόκληρο το καθεστώς που επικρατεί.

 

Η ένωση των τοπικών αντιδράσεων και των κινημάτων από τα κινήματα στέγης (στα Χανιά, πάνω από 150 κατοικίες και επαγγελματικά κτίρια θα βγουν σε πλειστηριασμό) και των δράσεων υπέρ των ελεύθερων χώρων μέχρι για την προστασία των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, η κοινή πορεία ενάντια σε μια δημοτική αρχή που ξεπουλάει και καταστρέφει κομμάτι κομμάτι την πόλη και στην κυβέρνηση της καταστροφής είναι κάτι παραπάνω από χρήσιμο. Είναι απαραίτητο. Παράλληλα, κι αυτό εντάσσεται τόσο στην ιδεολογική όσο και στην πολιτική μάχη, χρειάζεται να ανοίξει η συζήτηση για την πόλη που έχουμε ανάγκη ως εργαζόμενοι, γυναίκες, οικογένειες, ατόμα με αναπηρία, ΛΟΑΤΚΙΑ+ άτομα, πρόσφυγες και μετανάστες. Η τοπική Αριστερά και Αναρχία, οι δημοτικές κινήσεις, οι φορείς, οι εργαζόμενοι/ες έχουν να δώσουν αυτό τον αγώνα. Δεν είναι ένας εύκολος δρόμος αλλά και η πόλη των Χανίων, με τέτοια μεγάλη παράδοση αγώνων και δημοκρατίας, δεν μπορεί να μένει ανοχύρωτη μπροστά στις ορέξεις και τα συμφέροντα των λίγων.

 

Ειρηναίος Μαράκης, πρώην δημοτικός σύμβουλος

Χανιά, 5-6/6/2025

 

(Δημοσιεύσεις: Αγώνας της Κρήτης, Χανιώτικα Νέα,

Παρακρητικά, HANIA news)

 

 

Ας αποδοθεί η οφειλόμενη τιμή στον ποιητή Γιώργη Μανουσάκη

Με αφορμή το επιστημονικό διήμερο στη μνήμη του ποιητή Γιώργη Μανουσάκη που θα πραγματοποιηθεί στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων την Παρασκευή 9 και Σάββατο 10 Φεβρουαρίου 2024, παραθέτω ένα σχόλιο μου μαζί με πέντε ποιήματα του Χανιώτη δημιουργού όπως δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Ατέχνως (2/4/2016). Επίσης, μπορείτε να διαβάστε ακόμα ένα κείμενο μου με τον τίτλο «Ποιον ενοχλεί ο ποιητής Γιώργης Μανουσάκης;» (Αγώνας της Κρήτης, 31/5/2018) σχετικά με την άρνηση μετονομασίας της οδού Πειραιώς σε «οδό Γιώργη Μανουσάκη» από την τότε σύνθεση της δημοτικής κοινότητας Χανίων.

Υπενθυμίζω, ότι το 2008, έτος θανάτου του ποιητή, ο τότε πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων του Νομού Χανίων, Κώστας Μουτζούρης, είχε προτείνει τη μετονομασία της οδού Πειραιώς -όπου και το σπίτι του ποιητή. Ο Χαράλαμπος Κουρούσης, δημοτικός σύμβουλος με την Πρωτοβουλία Πολιτών, με αφορμή την Ημέρα Ποίησης (Μάρτης 2018) επανέφερε στο δημοτικό συμβούλιο Χανίων την πρόταση μετονομασίας της Πειραιώς. Η αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Βαρβάρα Περράκη, η οποία συμφωνούσε με την πρόταση, είχε αναλάβει να κάνει τη σχετική εισήγηση. Μετά από μεγάλη και προκλητική καθυστέρηση το θέμα συζητήθηκε σε συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου τον Δεκέμβριο του 2018 όπου καταψηφίστηκε η πρόταση. Στο μεταξύ η εισηγήτρια του θέματος Βαρβάρα Περράκη, είχε παραιτηθεί από τις θέσεις που κατείχε (αντιδημάρχος και δημοτική σύμβουλος). Πιο αναλυτικά, κατά της μετονομασίας τάχθηκε, η πλειοψηφία των μελών της δημοτικής κοινότητας και των δημοτικών συμβούλων καθώς κι ο πρώην δήμαρχος Χανίων, Τάσος Βάμβουκας που εξέφρασε την αντίθεση του υποστηρίζοντας ότι «ναι μεν ο Γιώργης Μανουσάκης είναι ένας σημαντικός διανοούμενος, αλλά η οδός Πειραιώς είναι ένας ιστορικός δρόμος, είσοδος του ενετικού λιμανιού και έχει καταγραφεί με αυτό το όνομα σε όλους τους τουριστικούς χάρτες της πόλης».

Η αιτία της άρνησης ήταν ότι έπρεπε να διατηρηθεί το όνομα του δρόμου για ιστορικούς και εμπορικούς λόγους. Το πρόβλημα είναι ότι τα συγκεκριμένα επιχειρήματα αποτελούν φτηνές δικαιολογίες καθώς και άλλοι ιστορικοί δρόμοι, έστω και σ’ ένα μικρό σημείο τους, έχουν μετονομαστεί. Για παράδειγμα, στη συνεδρίαση της δημοτικής κοινότητας Χανίων που αρνήθηκε να τιμήσει τον αγαπημένο ποιητή αποφασίστηκε ομόφωνα να μετονομαστεί σε Γιάννη Κλωνιζακη το τμήμα της οδού Εθνικής Αντίστασης από την Ακρωτηρίου έως την Παπαναστασίου…

Στη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου Χανίων την Τετάρτη 27 Ιουλίου 2023 και με αφορμή τη συζήτηση σχετικά με την ονοματοδοσία της παλιάς εθνικής οδού από το τέλος της οδού Κισσάμου (γέφυρα Κλαδισού) έως το τέλος του διοικητικού ορίου της Κοινότητας Αγίας Μαρίνας της Δ.Ε. Νέας Κυδωνίας σε «Λεωφόρος Μίκης Θεοδωράκης», ως δημοτικός σύμβουλος με την Ανταρσία στα Χανιά στήριξα την πρόταση ενώ στην τοποθέτηση μου ανέφερα ότι ο Δήμος οφείλει να συνεχίσει τις ανάλογες πρωτοβουλίες προχωρώντας επιτέλους στην μετονομασία της οδού Πειραιώς.

Η προκλητική στάση της προηγούμενης σύνθεσης του δημοτικού συμβουλίου προς το έργο και τη ζωή του ποιητή Γιώργη επισφραγίστηκε τον Σεπτέμβριο του 2019 όταν η πλειοψηφία του συμβουλίου υπερψήφισε την μετονομασία μέρους της οδού Ακρωτηρίου σε «οδό Κωνσταντίνου Μητσοτάκη». Ο προκάτοχός μου σύντροφος Σεραφείμ Ρίζος δεν στήριξε την πρόταση και διαμαρτύρηθηκε για αυτή ενώ στη συνέχεια δέχτηκε επίθεση από τους εκπροσώπους της Νέας Δημοκρατίας και του μητσοτακισμού στην πόλη μας. Η δημοτική αρχή Σημανδηράκη συνεχίζει στα ίδια βήματα απαξίωσης. Βράβευσε την σπουδαία λογοτέχνιδα και συντοπίτισσα Μάρω Δούκα στα πλαίσια του 1ου Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων σε μια εκδήλωση-παρωδία που λειτούργησε διαφημιστικά για το προεκλογικό προφίλ της δημοτικής αρχής αλλά ως τώρα, δεν έχει λάβει καμία πρωτοβουλία για να αποκατασταθούν αδικίες χρόνων όπως η απροθυμία μετονομασίας της οδού Πειραιώς.

(με στοιχεία από παρεμβάσεις του ποιητή κι εκδότη Χρήστου Μαχαιρίδη)

Ειρηναίος Μαράκης

ποιητής, πρώην δημοτικός σύμβουλος Χανίων με την «Ανταρσία στα Χανιά»

 

**

 Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο Λογοτεχνία & Σκέψη

Ποιητής αριστερής καταβολής

 

Πριν λίγες μέρες έλαβα στο mail μου ένα μήνυμα που περιείχε δύο κείμενα: μια επιστολή προς εμένα και ένα δεύτερο μήνυμα σχετικά με την ποιητική μου συλλογή. Αυτό το κείμενο δημοσιεύω σήμερα στις Παρεμβάσεις. Από την πλευρά μου δεν μπορώ παρά να ευχαριστήσω τον αναγνώστη για το γενναιόδωρο σχόλιο καθώς και για την επικοινωνία. -Ε.Μ.

Ποιητής αριστερής καταβολής

Ο Ειρηναίος Μαράκης είναι ποιητής και αρθρογράφος με ιδεολογική σύνδεση στην αντικαπιταλιστική Αριστερά. Γεννήθηκε στα Χανιά το 1986 και είναι απόφοιτος της τεχνικής Εκπαίδευσης. Έχει δημοσιεύσει ποιήματα του σε ανθολογίες και λογοτεχνικές σελίδες. Η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο "Όλα είναι όπλα" κυκλοφόρησε το 2021 από τις αξιόλογες εκδόσεις Ατέχνως. Επιπλέον, αρθρογραφεί για θέματα επικαιρότητας, πολιτικής, δικαιωμάτων και λογοτεχνίας στο διαδίκτυο και σε εφημερίδες. Διατηρεί ιστολόγιο με θέματα λογοτεχνίας και σκέψης. Το έργο του επικεντρώνεται στους απλούς ανθρώπους και τις καθημερινές τους αντιξοότητες, ενώ τα ποιήματα του αναφέρονται στις προσωπικές τους εμπειρίες και τις διαδρομές τους προς μια ελεύθερη κοινωνία.

Ο Μαράκης θεωρώ ότι αποτελεί έναν από τους αντιπροσωπευτικούς νέους ποιητές της εποχής μας. Η ποίησή του χαρακτηρίζεται από μια επιθυμία για την αναζήτηση της αλήθειας, της δικαιοσύνης και της ελευθερίας σε μια κοινωνία που χαρακτηρίζεται από τις ταξικές ανισότητες και τον αποκλεισμό των αποκλινόντων φωνών. Παράλληλα, η ποίησή του εξελίσσεται σε μια προσπάθεια για την αναζήτηση νέων μορφών έκφρασης και γλώσσας που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες της εποχής.

Ο δημιουργός στην ποιητική του συλλογή αναδεικνύει την κοινωνική αναταραχή, τον αγώνα και την απελπισία των ανθρώπων της εργατικής τάξης με μια ποιητική γλώσσα που είναι συνάμα δυνατή και εικονική. Η ποίησή του συνδέεται με την κατάσταση της εποχής ενώ παράλληλα αναδεικνύει την ανθρώπινη δυστυχία και απελπισία που συνοδεύουν την αγωνία για την επιβίωση και την αξιοπρέπεια σε μια κοινωνία που πλήττεται από την ανεργία, τη φτώχεια και την αδικία. Με λίγα λόγια, η ποίηση του αποτελεί μια καταγραφή του εκρηκτικού τοπίου της περιόδου που άνοιξε μετά τη θεσμική και χρηματιστηριακή κρίση του 2008 ενώ συμβάλλει στην ανάδειξη της κοινωνικής ανισότητας και των αγώνων. Η ποίησή του όπως ακριβώς και η πολιτική του στράτευση απευθύνεται στον απλό άνθρωπο και συνδέεται άμεσα με τη ζωή, με τις ελπίδες και τις διαψεύσεις της νέας γενιάς.

Ωστόσο, η ποίηση του Μαράκη δεν είναι μόνο περιεχομένου, αλλά και στυλιστικά σημαντική. Χρησιμοποιεί μια ποιητική γλώσσα που αποπνέει αλληλεπίδραση με την ποίηση του παρελθόντος, αλλά και στοχαστική αναζήτηση. Οι στίχοι του είναι πυκνοί και εμπνευσμένοι και απαιτούν από τον αναγνώστη μια συνεχή αντίληψη και επανεξέταση.

Θ. Γ.

Η «Αντιγόνη» της Λούλου Ράκζκα στο Θέατρο Κυδωνία

Γράφει ο Ειρηναίος Μαράκης 

Η φετινή χρονιά στην Εταιρεία Θεάτρου Μνήμη κλείνει με ένα ακόμα έργο που ξεφεύγει από τον γενικό κανόνα των θεατρικών επιλογών στην πόλη μας. Η «Αντιγόνη» της Λούλου Ράκζκα, ένα έργο της σύγχρονης αγγλικής δραματουργίας που μεταφέρει τον μύθο της Αντιγόνης στην εποχή μας μέσα από μια καλοδουλεμένη θεατρική προσπάθεια, στην αίθουσα του Θεάτρου Κυδωνία σε σκηνοθεσία του Μιχάλη Βιρβιδάκη. Οι παραστάσεις ξεκίνησαν τον Νοέμβριο του 2022* και ολοκληρώνονται στις 3 Δεκεμβρίου.

Δεν είναι η πρώτη φορά όπου διάφορες εκδοχές της «Αντιγόνης» του Σοφοκλή (παρουσιάστηκε στα Μεγάλα Διονύσια το 441 π.Χ.) μεταφέρονται στη σκηνή από διάφορους δημιουργούς. Παράλληλα έχει εμπνεύσει παραστάσεις από νεότερους συγγραφείς. Οι γνώστες του αντικειμένου θα θυμηθούν την «Αντιγόνη» του Ζαν Ανουίγ (1943) και του Μπέρτολτ Μπρεχτ (1947). Επίσης, μέσα στο 2022, με επίκεντρο την Αθήνα, ακολούθησε μια σειρά παραστάσεων με την εκδοχή του Ανουίγ σε σκηνοθεσία της Μαρίας Πρωτόπαπα αλλά και την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή με την ματιά του Χάρη Φραγκούλη. Η προσπάθεια της Ράκζκα έρχεται να προστεθεί στη σχετική λίστα για να προσφέρει στο κοινό ένα φρέσκο έργο από μια άγνωστη στο ελληνικό κοινό συγγραφέα, με τη δική του αυτονομία και ταυτότητα που αναδεικνύει το διαχρονικό ενδιαφέρον για τον ιστορία της Αντιγόνης. 

Η γραφή της, άμεση και στιβαρή, ανανεώνει την αρχαία τραγωδία διατηρώντας το ίδιο θέμα: την προσπάθεια της Αντιγόνης να θάψει το νεκρό αδελφό της Πολυνείκη, παρά την αντίθετη εντολή του Κρέοντα, βασιλιά της Θήβας. Το μυθολογικό στοιχείο απουσιάζει ενώ ο χώρος του σύγχρονου δράματος είναι και πάλι η πόλη της Θήβας, αν και δεν κατονομάζεται. Σκοπός της δημιουργού είναι να μην υπάρξει ταύτιση με μια συγκεκριμένη περιοχή αλλά και να αποφύγει τους εύκολους παραλληλισμούς. Ακόμα κι έτσι, η σκέψη του θεατή δεν θα αποφύγει να κάνει τον συσχετισμό με κάποιο σύγχρονο παράδειγμα. Προσωπικά, σκέφτηκα την Ουκρανία.  

Το έργο 

Η Αντιγόνη και η αδερφή της Ισμήνη, τα κεντρικά πρόσωπα του μύθου που η συγγραφέας τα θέλει σε νεαρή ηλικία, περνάνε τις μέρες τους σ' ένα σπίτι ενώ γύρω τους εξελίσσεται η πολεμική σύγκρουση μεταξύ των στρατών των δίδυμων αδερφών Ετεοκλή και Πολυνείκη. Ανάμεσα στους βομβαρδισμούς, στις χαμηλές πτήσεις των μαχητικών αεροπλάνων πάνω από τις στέγες των σπιτιών και με λίγα χιλιόμετρα απόσταση από το σημείο όπου εκτελούνται οι αιχμάλωτοι πολέμου, οι κοπέλες δεν σταματούν να ονειρεύονται, να χορεύουν, να σχολιάζουν τη ζωή τους. Είναι μια εικόνα που κυριαρχεί στο ξεκίνημα της παράστασης, που μας συστήνει τους δύο χαρακτήρες και η οποία δοκιμάζει την υπομονή του θεατή που περιμένει μια γρήγορη εξέλιξη του δράματος. Το τέλος του πολέμου θα φέρει νέες ανατροπές στη ζωή της Αντιγόνης και της Ισμήνης. Τα δύο αδέρφια έπεσαν αλληλοσκοτωμένα μπροστά στα τείχη της πόλης, η οποία σώθηκε και προσπαθεί πια να επανέρθει στην καθημερινότητα της. Εκεί, η Αντιγόνη και η Ισμήνη, θα κληθούν να λάβουν κάποιες κρίσιμες αποφάσεις. 

Στη συνέχεια δύο στάσεις ζωής θα συγκρουστούν: Η Αντιγόνη, ανεξάρτητη, με όνειρα και επιθυμίες που δύσκολα τιθασεύονται, δεν θέλει να ξεχάσει τη φρίκη του πολέμου, δεν μπορεί να συμβιβαστεί ότι ο ένας αδερφός τους τιμήθηκε ως ήρωας ενώ το σώμα του δεύτερου έμεινε άταφο. Και η Ισμήνη που φοβάται να έρθει σε σύγκρουση με τις αποφάσεις της εξουσίας, που αγωνίζεται να μη χάσει το μοναδικό της στήριγμα – την αδερφή της – ενώ παράλληλα διεκδικεί να γευτεί τους καρπούς της μεταπολεμικής ζωής παρέα με εκείνους που αγαπά. Στο τέλος, όσο και να προσπαθήσει, ποτέ δεν θα καταλάβει τα κίνητρα που οδήγησαν την Αντιγόνη στη μοιραία απόφαση. Τα υπόλοιπα πρόσωπα του δράματος, που εμφανίζονται στο έργο για μικρό χρονικό διάστημα με τη μορφή μάσκας, δείχνουν με εμφατικό τρόπο τη μοναξιά της Αντιγόνης και το δίλημμα το οποίο καλείται να αντιμετωπίσει. 

Σχόλιο 

Όλα τα παραπάνω καθιστούν την «Αντιγόνη» της Ράκζκα ένα σύγχρονο κι επίκαιρο έργο, για τη θέση της γυναίκας στο σύγχρονο κόσμο (όπως παρουσιάζεται με το μονόλογο της Ισμήνης) και για τα σύγχρονα διλήμματα που αφορούν την απόδοση της δικαιοσύνης, τις επιπτώσεις των πράξεων μας, τα όρια της εξουσίας καθώς και το ρόλο της κοινωνίας, με σαφές αντιπολεμικό μήνυμα που δεν καταφεύγει σε ιδεολογικές ευκολίες και διδακτισμούς. Παράλληλα συνομιλεί επιτυχημένα με το αρχέτυπο του Σοφοκλή, χωρίς να θυσιάζει τη δική της αυτονομία. 

Η σκηνοθεσία του Μιχάλη Βιρβιδάκη μας κάνει κοινωνούς σε αυτή την πραγματικότητα και ενισχύσει ποιοτικά την νεανική οπτική και το δυναμικό κείμενο της Αγγλίδας συγγραφέως (σε μετάφραση του Δημήτρη Κιούση). Οι νεαρές μαθήτριες του Θεάτρου Κυδωνία, η Τόνια Κατσούλη και η Σοφία Γαροφαλάκη στους ρόλους της Αντιγόνης, της Ισμήνης και των άλλων προσώπων, καθοδηγούνται στη σκηνή σοφά, γίνονται ένα με τους χαρακτήρες που υποδύονται. Παράλληλα κερδίζουν το κοινό με τα πάθη των δύο γυναικών ενώ αφήνουν τις καλύτερες υποσχέσεις για την μελλοντική τους εξέλιξη. Η σκηνική εγκατάσταση του έργου, μια δημιουργία της εικαστικού Νάντιας Καλαμαρά με τα αρχαιοελληνικά και νεότερα στοιχεία, και οι θεατρικές μάσκες με την ιδιαίτερη αισθητική, της επίσης εικαστικού Όλγας Βερυκάκη, αποτελούν τον τρίτο πρωταγωνιστή του έργου με τρόπο που δεν είχαμε δει σε προηγούμενες θεατρικές παραστάσεις της Εταιρείας Θεάτρου Μνήμη (από όσες έχω παρακολουθήσει τουλάχιστον).

Με λίγα λόγια δημιουργήθηκε ένα αξιόλογο σύνολο που θα παραμείνει, και αυτό, στη μνήμη των φίλων του θεάτρου στην πόλη μας. Ενημερωτικά, από τη νέα χρονιά, το Θέατρο Κυδωνία επανέρχεται στην ελληνική δραματουργία με την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη και ένα θίασο οχτώ ηθοποιών. 

*Το κείμενο γράφτηκε ως ένας απολογισμός της «Αντιγόνης». Ο κανονικός κύκλος παραστάσεων ολοκληρώθηκε την Δευτέρα 28 Νοεμβρίου. Η επιτυχία της θεατρικής παράστασης και η ανταπόκριση του κοινού οδήγησε σε δύο επιπλέον παραστάσεις, την Παρασκευή 2/12 με ώρα έναρξης 9.00μμ και το Σάββατο 3/12 με ώρα έναρξης 7.30μμ (απογευματινή). 

On-line προπώληση εισιτηρίων: www.ticketservices.gr

https://www.ticketservices.gr/event/antigoni-theatro-kydonia/

~

Φωτογραφίες της παράστασης: Πάρις Χαμουρίκος 

Ο Γιάννης Ρίτσος στο περιοδικό Επανάσταση Νο 7

 

Γράφει ο Ειρηναίος Μαράκης

Τέσσερις ολόκληρες σελίδες με εννιά ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου περιλαμβάνει το τεύχος Νο 7 του περιοδικού «Επανάσταση» που κυκλοφόρησε τον χειμώνα του 1970-71.Στο εισαγωγικό σημείωμα του αφιερώματος με τίτλος «Ένας άλλος Ρίτσος» αναφέρεται ότι «Ο Γιάννης Ρίτσος συνελήφθη την πρώτη νύχτα του πραξικοπήματος και έκτοτε παραμένει εκτοπισμένος (αρχικά στη Γυάρο, αργότερα στη Λέρο και από το καλοκαίρι του ’68 στη Σάμο. Από 5-8-68 μέχρι 12-9-68 νοσηλεύτηκε στο αντικαρκινικό νοσοκομείο «Άγιος Σάββας»). Μόνο το πρώτο τρίμηνο του ’70 αφέθηκε ελεύθερος για ιατρικές εξετάσεις στην Αθήνα, για να οδηγηθεί και πάλι στη Σάμο.Τα εννιά ποιήματα του, που ακολουθούν, είναι ανέκδοτα κι έχουν γραφτεί σε όλες τις φάσεις της κράτησής του. Ανήκουν σε τέσσερις συλλογές.»

Ο Μιχάλης Άνθης, Δρ Φιλοσοφίας, σε σημείωμα για τα ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου της περιόδου 1968-1969 αναφέρει ότι:

«Η περίοδος αυτή, παρά τις αντίξοες συνθήκες και τα προβλήματα που παρουσιάζει, είναι εξαιρετικά γόνιμη και δημιουργική. Καρπός αυτής της δημιουργικής ευφορίας είναι η τριπλή συλλογή «Πέτρες, Επαναλήψεις, Κιγκλίδωμα», η οποία θα κυκλοφορήσει στο Παρίσι το 1971 σε δίγλωσση έκδοση (“Pierres, Rèpètitions, Barreaux”, σε μετάφραση Χρύσας Προκοπάκη, AntoineVitez, GérardPierrat, με πρόλογο του Aragon, από τις εκδόσεις Gallimard). Η ίδια συλλογή, συμπληρωμένη με νέα ποιήματα, θα κυκλοφορήσει στην Ελλάδα ένα χρόνο αργότερα από τον “Κέδρο”.

Τα ποιήματα της τριπλής συλλογής είναι στην πλειοψηφία τους ποιήματα πολιτικά, ίσως μαζί με τα ποιήματα της Τέταρτης Διάστασης τα πιο πολιτικά ποιήματα που έγραψε ο Ρίτσος. Αποτυπώνουν μ’ έναν ιδιαίτερο τρόπο την «εσωτερική περιπέτεια» του ποιητή (υπαρξιακή, πολιτική, ιδεολογική) και μετουσιώνουν ποιητικά την αγωνία, τις ανησυχίες, τους προβληματισμούς του για όλα τα ζητήματα που επηρέαζαν την καθημερινότητά του και άφηναν το σημάδι τους στην ψυχή και τη συνείδησή του. Ένα γεγονός που, σίγουρα, επέδρασε καταλυτικά στον ψυχισμό του την εποχή εκείνη, είναι η κρίση στους κόλπους της ελληνικής και της ευρωπαϊκής Αριστεράς. […]

Τα ποιήματα αυτά φαίνεται να μην υπακούουν στις γνωστές ιδεολογικές και πολιτικές δεσμεύσεις που χαρακτηρίζουν το μεγαλύτερο μέρος του ποιητικού του έργου· είναι ποιήματα ζοφερά, σκοτεινά, μελαγχολικά, γραμμένα κάτω από το βάρος των προσωπικών προβλημάτων (η περιπέτεια της υγείας και το φάσμα του θανάτου, η εξορία και η αίσθηση της καταναγκαστικής απομόνωσης), αλλά και των ιδιαίτερων πολιτικών συνθηκών (δικτατορία στην Ελλάδα και κρίση στο εσωτερικό της ελληνικής Αριστεράς).»(Ο Γιάννης Ρίτσος και η κρίση της αριστεράς την περίοδο 1968-1969, Αυγή (3/1/2010)

ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ Νο 7

Το χειμώνα του 1970-71 έκαναν την εμφάνισή τους οι «Επαναστατικές Σοσιαλιστικές Ομάδες» με το τεύχος 7 του περιοδικού «Επανάσταση» και την έκδοση της εφημερίδας «Η Μαμή» κάθε μήνα από το Γενάρη του 1971 μέχρι το φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς. Το Μάρτη του 1971 στο Παρίσι η οργάνωση «Revolution» γιορτάζει τα εκατό χρόνια της Κομμούνας στη Mutualite και η Μαρία Στύλλου μεταφέρει τον χαιρετισμό των ΕΣΟ στην εκδήλωση.

Μέσα από αυτό το σχήμα ξεχώρισε και δημιουργήθηκε εκείνο το φθινόπωρο η «Οργάνωση Σοσιαλιστική Επανάσταση», μια από της βασικές συνιστώσες της επαναστατικής αριστεράς της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, οργάνωση από την οποία προέρχεται το «Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα».

Οι «Επαναστατικές Σοσιαλιστικές Ομάδες» και η «Οργάνωση Σοσιαλιστική Επανάσταση» ήταν ένα από τα τμήματα της Επαναστατικής Αριστεράς που πρωταγωνίστησε στην εξέγερση του Πολυτεχνείου. Η Επαναστατική Αριστερά δεν εμφανίστηκε από το πουθενά καθώς διεθνή ρεύματα που είχαν αναδειχθεί μετά το Μάη του ’68 και βρίσκονταν σε ρήξη με τον παραδοσιακό ρεφορμισμό των Κομμουνιστικών Κομμάτων ήρθαν να συναντήσουν αγωνιστές που έσπαγαν προς τα αριστερά από την ΕΔΑ, το ΚΚΕ και το ΚΚΕ(εσωτερικού) στα χρόνια της δικτατορίας.

Η λεγόμενη «Γενιά του 114» που είχε πίσω της δυνατές εμπειρίες από τα Ιουλιανά του 1965, αναζητούσε απαντήσεις για το πώς επιβλήθηκε η δικτατορία της 21ης Απρίλη και για το πώς μπορούσε να παλέψει για να την ανατρέψει. Αυτές οι αναζητήσεις τροφοδοτούνταν και από τη νέα αριστερά που εμπνεόταν από τον Τσε Γκεβάρα, την Πολιτιστική Επανάσταση της Κίνας και από τα τροτσκιστικά ρεύματα που πρωταγωνιστούσαν μετά το Μάη στη Γαλλία και τη Βρετανία.

Οι θεωρητικές αναζητήσεις του περιοδικού «Επανάσταση» είναι ιδιαίτερης πολιτικής και ιστορικής αξίας. Το τεύχος του περιοδικού είναι αφιερωμένο στη σύσκεψη των «Επαναστατικών Σοσιαλιστικών Ομάδων» που πραγματοποιήθηκε το Σεπτέμβριο το 1970. Τα θέματα με τα οποία καταπιάνονται τα διάφορα άρθρα είναι μερικά από τα κεντρικά προβλήματα της διαδικασίας για την οργάνωση επαναστατικού κινήματος όπως εντοπίστηκαν στη διάρκεια αυτής της συνάντησης.

Συγκεκριμένα, πριν από πολλά χρόνια, μέσα από τις σελίδες της «Ελευθεροτυπίας», είχε γίνει γνωστή η τότε ανταλλαγή απόψεων ανάμεσα στον Γιώργο Βότση και τον Περικλή Κοροβέση (που υπέγραφε ως «Αρτέμης Θαλασσινός») για το ζήτημα της «Προπαγάνδας των όπλων» ή «Περί μοχλού και κατσίκας». Ολόκληρα τα αντίστοιχα άρθρα τους υπάρχουν σε αυτό τεύχος μαζί με μια τρίτη παρέμβαση με τίτλο «Επαναστατική συνείδηση: σύνθημα ή διαδικασία» που υπογράφεται από τον «Γιώργο Γκιώνη», ψευδώνυμο του Γιώργου Παΐζη, δραστήριου στις γραμμές του βρετανικού SWP.

Στην «Επανάσταση» Νο 7, η Μαρία Στύλλου υπογράφει ως «Μαρία Χατζή» το άρθρο «Στρατιωτική δικτατορία, μια ακόμη μορφή του αστικού κράτους», μια από τις πρώτες απόπειρες να διαμορφωθεί η αντικαπιταλιστική στρατηγική μέσα στο αντιδικτατορικό κίνημα. Και ο Πάνος Γκαργκάνας (που υπέγραφε άλλοτε σαν «Πέτρος Ιατρίδης» και άλλοτε ως «Πέτρος Θράκας») παρουσιάζει ουσιαστικά μια ανάλυση του ελληνικού καπιταλισμού εκείνης της εποχής κάτω από τον τίτλο «Αγρότες και επανάσταση».

*Με στοιχεία από τον πρόλογο του Πάνου Γκαργκάνα στην ανατύπωση του περιοδικού των «Επαναστατικών Σοσιαλιστικών Ομάδων», Εκδόσεις Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο (Νοέμβριος 2013)

Πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα Αγώνας της Κρήτης (15/11/2022) 

Επιστολή: Με τις γυναίκες και την εξέγερση στο Ιράν

 

Κύριε Διευθυντά,

Είναι η μαντίλα (το χιτζάμπ) σύμβολο καταπίεσης; Είναι οι θρησκείες θεσμοί καταπίεσης; Στην εξέγερση της πλατείας Ταχρίρ του Καΐρου το 2011 δεν συμμετείχαν κάποιοι πεφωτισμένοι άθεοι και αντικληρικαλιστές αλλά άνθρωποι της εργατικής τάξης της Αιγύπτου που κάνοντας πέρα τις θρησκευτικές τους διαφορές αγωνίστηκαν από κοινού ενάντια στο καταπιεστικό καθεστώς. Δεν ήταν λίγες οι φορές που οι χριστιανοί εργάτες έκαναν αλυσίδα προστασίας στους μουσουλμάνους αδερφούς τους την ώρα της καθιερωμένης προσευχής.

Στο Ιράν, με αφορμή τη σύλληψη και δολοφονία της 22χρονης ΜαχσάΑμινί από την «αστυνομία ηθών» επειδή δεν φορούσε «σωστά» το χιτζάμπ στο κεφάλι (δυο τρεις ανέμελες τούφες μαλλί είχαν εμφανιστεί στο κεφάλι της, για τέτοιο «έγκλημα» μιλάμε) ξεσηκώθηκε ένα τεράστιο κύμα διαμαρτυρίας με τις γυναίκες στην πρώτη γραμμή να κόβουν τα μαλλιά τους και καίνε τα χιτζάμπ σε ένδειξη διαμαρτυρίας.

Οφείλουμε να είμαστε μαζί με αυτές τις γυναίκες που δίνουν τον κοινό αγώνα απέναντι στην κυβέρνηση της Τεχεράνης μαζί με γυναίκες που φορούν το χιτζάμπ αλλά και με άντρες που κάνουν το σώμα τους ασπίδα μπροστά στις πλαστικές σφαίρες των δυνάμεων ασφαλείας. Χωρίς ναι μεν, αλλά. Και κυρίως χωρίς να αναπαράγουμε την προβληματική αντίληψη ότι άξιοι για την απελευθέρωση είναι μόνο όσοι/ες/@ ακολουθούν συγκεκριμένα πρότυπα συμπεριφοράς. Αλλιώς, εύκολα, θα πέσουμε στην παγίδα της ισλαμοφοβίας και του σεξισμού. Εάν διεκδικούμε, ή έστω οφείλουμε να το κάνουμε, ανοιχτά σύνορα για όλες τις προσφύγισσες και τα προσφυγόπουλα, ανεξάρτητα εάν φορούν ή όχι τη μαντίλα, δεν βλέπω τον λόγο γιατί να διαφέρουμε σε αυτή την περίπτωση.

1. 8 Μάρτη 1979, διαδήλωση γυναικών στην Τεχεράνη.

2. Διαδήλωση γυναικών ενάντια στη δολοφονία της Μαχσά Αμινί.

Κλείνοντας, αξίζει να θυμηθούμε ένα ιστορικό παράδειγμα από την εποχή της δικτατορίας του Σάχη στο Ιράν. (Τον είχαν φέρει στην εξουσία το 1953 οι ΗΠΑ και η Βρετανία με ένα πραξικόπημα που ανέτρεψε τον πρωθυπουργό Μοσαντέκ ο οποίος είχε τολμήσει να εθνικοποιήσει τη πετρελαϊκή βιομηχανία). Από τη δικτατορία του κέρδιζαν οι μεγάλες επιχειρήσεις που «διαπλέκονταν» με την αυλή. Την «τάξη» την εξασφάλιζε η SAVAK μια από τις πιο άγριες μυστικές αστυνομίες. Ολα αυτά καλυμμένα με δημοκρατικό προσωπείο. Λειτουργούσε ένα ψευτοκοινοβούλιο, με δυο κόμματα που και τα δυο τα είχε ιδρύσει ο Σάχης. Το πιο καταπιεστικό καθεστώς περνούσε νόμους που απαγόρευαν στις γυναίκες να φοράνε τις παραδοσιακές ισλαμικές μαντήλες στις δημόσιες υπηρεσίες στο όνομα της προόδου και των δικαιωμάτων. Το 1967 τους είχε παραχωρήσει και το δικαίωμα ψήφου… Αυτό ως μία μικρή αλλά απαραίτητη υπενθύμιση για όσους και όσες διαβάζουν επιλεκτικά τις εξελίξεις μετά την εξέγερση στο Ιράν.

Ειρηναίος Μαράκης

(Με στοιχεία από την εφημερίδα Εργατική Αλληλεγγύη και το περιοδικό Ατέχνως)

Αγώνας της Κρήτης (29/9/2022) 

Άποψη: Προτεραιότητες

 

Γράφει ο Ειρηναίος Μαράκης

Η Χανιώτισσα συγγραφέας Μάρω Δούκα βραβεύτηκε για την προσφορά της στον πολιτισμό με το χρυσό μετάλλιο της πόλης. Αδιαμφισβήτητα πρόκειται για ένα κορυφαίο γεγονός και για μια τιμή προς την Μάρω Δούκα που έπρεπε να γίνει. Η βράβευση της πραγματοποιήθηκε τοΣάββατο 2/7 στο πλαίσιο του,ιδιαίτερα επιτυχημένου, 1ου Φεστιβάλ Βιβλίου, που πραγματοποιήθηκε στα Χανιά. “Ο Δήμος Χανίων τίμησε τη Μάρω Δούκα για τη συνολική διαχρονική της προσφορά. Με πολλή συγκίνηση την παρακολουθήσαμε και διδαχθήκαμε από αυτήν”, τόνισε σε σχετική δήλωση του ο Δήμαρχος Χανίων Παναγιώτης Σημανδηράκης.

Με αφορμή τη συγκεκριμένη δήλωση θα ήθελα να κάνω μια σύντομη παρατήρηση. Δεν ξέρω τι ακριβώς διδάχθηκε από τη Μάρω Δούκα ο Δήμαρχος αλλά γνωρίζω ότι ακόμα δεν έχει κατασκευαστεί ο οδηγός όδευσης τυφλών στην οδό Σήφακα (Μαχαιράδικα). Αλλά ακόμα και να κατασκευαστεί, δεν θα είναι εξυπηρετικός γιατί η χάραξη δεν ολοκληρώνεται. Σταματάει στην οδό Δασκαλογιάννη η οποία οδηγεί στο λιμάνι των Χανίων και στο θέατρο Μίκης Θεοδωράκης όπου πραγματοποιήθηκαν οι εκδηλώσεις του Φεστιβάλ(οι κάτοικοι ή οι επισκέπτες του καλοκαιριού που έχουν εικόνα της πόλης θα καταλάβουν πιο εύκολα τι εννοώ). Εκείδεν υπάρχουν ούτε πεζοδρόμια, ούτε διάβαση τυφλών παρά μόνο αυτοκίνητα και μηχανάκια που δυσχεραίνουν την πρόσβαση στο λιμάνι. Συνολικά το έργο στην οδό Σήφακαείναι ιδιαίτερα προβληματικό. Συνεπώς εάν κάτι διδάχθηκε ο Δήμαρχος ας αναλάβει την πρωτοβουλία να ολοκληρωθεί το έργο. Είναιτο λιγότερο που μπορεί να κάνει και σχετικά μ’ έναέργο που προκάλεσε σωρεία προβλημάτων στην πόλη. Και ας φροντίσει την επόμενη φορά οι παρεμβάσεις στο δρόμο και στους δημόσιους χώρους να έχουν στο επίκεντρο τους τον άνθρωπο. Ούτε τους διάφορους εργολάβους, ούτετην τουριστική ανάπτυξη, ούτε την επόμενη εκλογική αναμέτρηση. Ναι, ξέρω. Δεν πρόκειται να γίνει.

Τέλος, στα παραπάνω θα ήθελα να συμπληρώσω, ότι πλέον έχει έρθει το πλήρωμα του χρόνου να μετονομαστεί η οδός Πειραιώς σε οδό Γιώργη Μανουσάκη, προς τιμήν του μεγάλου ποιητή και όπως είχε προτείνει  τον Φλεβάρη του 2008 ο τότε πρόεδρος του “Συνδέσμου Φιλολόγων” του Νομού Χανίων Κώστας Μουτζούρης.Κατά τη γνώμη μου, η βράβευση της Μάρως Δούκα ανοίγει το δρόμο για την υλοποίηση μιας οφειλόμενης τιμής. Εκτός, εάν ακόμα και σε αυτά τα ζητήματα, χωράνε άλλες προτεραιότητες. Με λίγα λόγια, οι εργαζόμενοι της πόλης και οι νεκροί ποιητές δεν έχουν να προσφέρουν πολλά στους μελλοντικούς σχεδιασμούς της δημοτικής διοίκησης Σημανδηράκη αλλάκαι σετμήμα της αντιπολίτευσης που ασχολήθηκε με τη διοίκηση της πόλης.

Αγώνας της Κρήτης (5/7/2022) 

Για την απαξίωση του Δημοτικού Κινηματογράφου Κήπος

 

Γράφει ο Ειρηναίος Μαράκης

Η απαξίωση του Δημοτικού Κινηματογράφου Κήπος (θερινό) στα Χανιά είναι συντριπτική. Η αποκλειστική επιλογή ταινιών της πρόσφατης κινηματογραφικής παραγωγής (μπλοκμπάστερ) και η συμπερίληψη ταινιών μόνο για παιδιά, έχει εξορίσει στο «άγνωστο κι ακόμα παραπέρα»* την προβολή παλαιότερων έργων, από αυτά που κάθε καλοκαίρι επανεκδίδονται για προβολή στα θερινά σινεμά. Επίσης, έχουν αποκλειστεί ταινίες από χώρες εκτός της Αμερικής ενώ παράλληλα δεν προβάλλονται ούτε οι σύγχρονες ευρωπαϊκές παραγωγές.

Η ευθύνη για όλα τα παραπάνω βαραίνει την παρούσα δημοτική αρχή και τους υπεύθυνους της ΚΕΠΠΕΔΗΧ ΚΑΜ, που στο όνομα μιας κίβδηλης νεωτερικότητας επιβάλλει στο σινεμά της πόλης μας τα δικά της ιδεολογήματα περί πολιτισμού, την fastfood κινηματογραφική κατανάλωση και την ελαχιστοποίηση κάθε κοινωνικής αιχμής από τις προβολές του θερινού σινεμά. Δυστυχώς, οι υπεύθυνοι παραβλέπουν ότι ένα θερινό σινεμά και συγκεκριμένα ένα δημοτικό, θερινό σινεμά, αποτελεί ένα κέντρο σύνδεσης, μνήμης και μαθητείας του κοινού με την παλαιότερη κινηματογραφική παραγωγή καθώς και με ταινίες έκτος του κερδοσκοπικού κυκλώματος. Όλο αυτό είναι κάτι που καταστρατηγούν με επιδεικτική άνεση αντί να το διατηρήσουν.

Κάποιες δειλές επιλογές νεότερων ταινιών (το οσκαρικό Nomadland, ο Ράφτης, ο Μυστικός Πράκτορας, ο Αόρατος Άνθρωπος), το πρόγραμμα που παρουσιάζει σε επιλεγμένες μέρες η Κινηματογραφική Λέσχη του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων καθώς και το 11ο Dance Days Chania είναι στο σωστό δρόμο για ένα θερινό σινεμά που συνδέει το χθες με το σήμερα αλλά, δυστυχώς, δεν αρκούν…

Βέβαια, αν θέλουμε να είμαστε δίκαιοι, ακόμα και με τον τωρινό σχεδιασμό προβολών οι, ανύπαρκτες για φέτος, επανεκδόσεις παλιότερων ταινιών θα μπορούσαν να συμβαδίσουν με τις πρόσφατες παραγωγές και με τα κινούμενα σχέδια.** Οι μεγάλες επιτυχίες του κινηματογράφου των τελευταίων τριών δεκαετιών θα μπορούσαν να έχουν τη θέση που τους αξίζει, επίσης. Αλλά για να γίνει αυτό πρέπει να υπάρχει θέληση κι ένα σχέδιο προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση. Το κέρδος από μια τέτοια εναλλακτική επιλογή θα ήταν πολλαπλό.

Δηλαδή, για το όνομα του Γκοντάρ και του Χίτσκοκ, στις τρεις μέρες που παρουσιάστηκε η χιλιοπαιγμένη από τα τοπικά σινεμά και την τηλεόραση, Ευτυχία (μια σύγχρονη, ελληνική κινηματογραφική επιτυχία) ή στις αντίστοιχες μέρες που θα προβληθεί το τελευταίο Fast & Furious ούτε μία δεν βρέθηκε για τη Νύχτα Πρεμιέρας / Opening Night του Τζον Κασσαβέτης ή για τη Συνομιλία / The Conversation του Φράνσις Φορντ Κόπολα;***

Τέλος, στην πιθανότητα να υπάρχει η άποψη ότι οι παλιές ταινίες δεν έχουν κοινό, αρκεί να σας πληροφορήσω ότι στην προβολή του Notorious του Άλφρεντ Χίτσκοκ την περασμένη Τετάρτη ο χώρος στον Κήπο ήταν γεμάτος από κόσμο μεγαλύτερων καθώς και νεότερων ηλικιών.

Το κερασάκι στην τούρτα αποτελεί η κατάργηση, από πέρσι το καλοκαίρι, της ελεύθερης εισόδου για τα άτομα με αναπηρία, τους άνεργους και για τους άνω των 65 ετών.Μάλιστα, η είσοδος από το 1€ πέρσι το καλοκαίρι, φέτος αυξήθηκε στα 2€. Ναπεριμένουμε ότι του χρόνου θα αυξηθεί κι άλλο η τιμή; Όπωςκαι να έχει, όλα τα παραπάνω αναδεικνύουν ότι γιαορισμένους η κοινωνική ευαισθησία είναι καλή για φωτογραφίες στο Instagram αλλά όχι ώστε να διατηρηθεί μια στοιχειώδης μέριμνα για αυτές τις ομάδες συμπολιτών μας.

* Φράση του αστροναύτη Buzz Lightyear από την εμβληματική σειρά ταινιών κινουμένωνσχεδίων ToyStory.

** Ένα θερινό σινεμά οφείλει να περιλαμβάνει ένα από τα παλιότερα κινηματογραφικά είδη όπως είναι τα κινούμενα σχέδια αλλά, κατά τη γνώμη μου, όχι σε βάρος άλλων σινεφίλ επιλογών.

*** Αναφέρω ενδεικτικά δυο νέες επανακυκλοφορίες.

 Αγώνας της Κρήτης  (13/7/2021)

Μαϊκ Μπάρτλετ: “Χιονονιφάδα” – Μια επίκαιρη και διδακτική χριστουγεννιάτικη ιστορία από την Αγγλία του Brexit (στο Θέατρο Κυδωνία)

 

Γράφει ο Ειρηναίος Μαράκης

Θα ξεκινήσω το σημείωμα μου με αυτό. Η Εταιρεία Θεάτρου Μνήμη και το Θέατρο Κυδωνία αποτελούν μια όαση στα θεατρικά και πολιτιστικά πράγματα της πόλης μας (Χανιά). Αλλά είναι και κάτι περισσότερο, καθώς αναζητώντας σύγχρονα θεατρικά έργα που βρίσκονται στην αιχμή των εξελίξεων στην Ευρώπη και στον κόσμο γενικότερα (Λαμπεντούζα, Κατεστραμμένο Δωμάτιο, Άγγελέ μου, κ.α.) η Εταιρεία Θεάτρου Μνήμη καταφέρνει να χτίζει ένα πιστό θεατρικό κοινό που δεν αμελεί με τη σειρά του να στηρίζει και να ενισχύει τις επιλογές της είτε είναι θεατρικές παραστάσεις, πάντα πρωτότυπες και άκρως ενδιαφέρουσες, είτε άλλου τύπου πολιτιστικές εκδηλώσεις. Με τη σειρά της πάλι, συνεχίζει να μας παρουσιάζει έργα αιχμής που προβληματίζουν αλλά και ψυχαγωγούν τον θεατή χωρίς να γίνονται αισθητικές ή ιδεολογικές παραχωρήσεις και ευκολίες.

Ένα τέτοιο έργο αιχμής αποτελεί και η χριστουγεννιάτικη παράσταση “Χιονονιφάδα” (Snowflake, 2018) του Μαϊκ Μπάρτλετ που παρουσιάζεται αυτές τις μέρες, σε πρώτη πανελλαδική προβολή στην πόλη μας, στο Θέατρο Κυδωνία σε σκηνοθεσία του Μιχάλη Βιρβιδάκη. Έξυπνο, βαθιά συγκινητικό αλλά και με διακριτό χιούμορ είναι ένα έργο που έχει πράγματα να μας πει αλλά κυρίως να διδάξει: για το χάσμα των γενεών που είναι ένα πολύμορφο πολιτικό, κοινωνικό και πολιτιστικό χάσμα, για τη σχέση γονιών και παιδιών και για τις απαιτήσεις -σωστές ή λανθασμένες- που μπορεί να έχει ένας πατέρας για το παιδί του κι αντίστροφα, για την επιρροή της τεχνολογίας και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, για την Αγγλία του Brexit. Γενικότερα, η “Χιονονιφάδα” ανοίγει ζητήματα που μας απασχολούν κι εδώ, στη χώρα μας, αλλά δεν είναι ένα βαρύ έργο. Δεν χρειάζεται να είναι. Ούτε είναι ένα ανάλαφρο έργο όπως οι συνηθισμένες αμερικάνικες ή/και βρετανικές κομεντί με τις οποίες μας βομβαρδίζει τέτοιες γιορτινές μέρες η τηλεόραση όπου εξαφανίζεται κάθε κοινωνική αιχμή για να ειπωθούν στεγνές κι ανούσιες ιστορίες, με εύκολη, σχεδόν ηλίθια, επίκληση στο συναίσθημα όπου το μόνο που χρησιμεύουν είναι για να περάσει κάποιος την ώρα του, λαμβάνοντας όμως όλα τα λάθος μηνύματα. Στη “Χιονιφάδα” συμβαίνει το αντίθετο, ίσως και κάτι περισσότερο, καθώς από τη μία πλευρά αναδεικνύεται ότι οι προσωπικές μας επιλογές δεν μένουν ανεπηρέαστες από την ευρύτερη συγκυρία και από την άλλη ότι ένας μικρός συμβιβασμός ίσως είναι αναγκαίος μεταξύ δύο αντιμαχόμενων(;) πλευρών που αναγνωρίζουν πως τους ενώνουν πολλά περισσότερα από όσα τους χωρίζουν.

υπόθεση του έργου είναι απλή, στα χέρια ενός άλλου δημιουργού θα μπορούσε να μετατραπεί σε μια από τις ανούσιες κομεντί που αναφέρω πιο πάνω, αλλά ουσιαστική. Η πρώτη πράξη ξεκινάει με ένα μονόλογο, όπου παρουσιάζεται ο Άντυ ένας μεσήλικας που του αρέσουν τα τηλεοπτικά προγράμματα παλαιότερων εποχών. Η γυναίκα του έχει πεθάνει από μια ανίατη αρρώστια πριν χρόνια και η κόρη του έχει φύγει από το σπίτι στα δεκαοκτώ της, χωρίς να εξηγήσει ποτέ το λόγο. Από τότε έχουν περάσει δύο χρόνια και δεν έχει δώσει σημεία ζωής. Φέτος, όμως, ο Άντυ μαθαίνει πως κάποιοι την είδαν στα πέριξ κι ελπίζει πως η κόρη του (Μάγια) θα γυρίσει σπίτι τα Χριστούγεννα που πλησιάζουν. Νοικιάζει απ’ την κοινότητα τον χώρο εκδηλώσεων, τον στολίζει γιορταστικά και την περιμένει να φανεί. Και ενώ ως πατέρας προσπαθεί να φανταστεί τους λόγους που την έκαναν να ρίξει μαύρη πέτρα πίσω της, εκφράζοντας ταυτόχρονα τις δικές του κοινωνικές απόψεις, που είναι χαρακτηριστικές ανθρώπου κάποιας ηλικίας, με όλες τις προκαταλήψεις, αλλά και τη σοφία της γενιάς του, ένα άγνωστο κορίτσι (Νάταλι), που είναι ακριβώς στην ηλικία της κόρης του, εμφανίζεται στην αίθουσα. Σ’ αυτό το σημείο ξεκινάει η δεύτερη πράξη όπου ο καθένας από τους συντελεστές έρχεται αντιμέτωπος με τα δικά του φαντάσματα των Χριστουγέννων… Ίσως το μεγαλύτερο φάντασμα απ’ όλα, και στη δεδομένη στιγμή, να είναι το ίδιο το Brexit που στο έργο του Μαϊκ Μπάρτλετ παρουσιάζεται ως επιλογή των παλιότερων γενιών, την ίδια ώρα που η απελευθερωμένη νεολαία επιλέγει την Ευρωπαϊκή Ένωση. (Είναι έτσι όμως; Θα έλεγα, ότι σε ένα βαθμό, ισχύει μάλλον το αντίθετο. Δηλαδή ότι η ΕΕ δεν αποτελεί ένα πρότυπο απελευθέρωσης αλλά ένα καταπιεστικό μηχανισμό κι ότι το Brexit δεν ήταν μια επιλογή αποκλειστικά των παλιότερων γενιών, είναι μια πιο σύνθετη ιστορία. Αλλά δεν θα επεκταθώ).

Συμπερασματικά, η “Χιονιφάδα” είναι μία θεατρική παράσταση που αξίζει να παρακολουθήσεις. Ίσως σε κάποιο σημείο οι πρωταγωνιστές της να σου φανούν μονόπλευροι, χωρίς περιθώρια ελιγμών, αλλά δεν είναι. Βαθύτεροι πόνοι κι ανησυχίες τους διακατέχουν ή/και τους κατατρέχουν, αλλά γνωρίζουν κατά βάθος ότι χρειάζεται να επικοινωνήσουν ο ένας με τον άλλο, βάζοντας στην άκρη τον εγωισμό τους, ώστε να δεχτούν να αλλάξουν και να αλλάξουν τις κλειδωμένες καρδιές τους για να πάνε μπροστά. Σίγουρα, σε κάποιο άλλο σημείο θα ταυτιστείς με τους ήρωες ή τουλάχιστον με κάποιες θέσεις ή συνήθειες τους και θα καταλάβεις ότι για να αποφεύγονται οι διαπροσωπικές συγκρούσεις χρειάζεται ο διάλογος και η επικοινωνία αντί της απομόνωσης, της φυγής ή και της επιβολής της γνώμης σου πάνω στον άλλο. Και οπωσδήποτε θα προβληματιστείς με όλα τα παραπάνω. Αλήθεια, τι θα έκανες εσύ σε μια τέτοια περίπτωση; Πως θα την αντιμετώπιζες; Με αυτές ακριβώς τις σκέψεις έφυγα από την παράσταση.

Αυτή είναι και η σημαντικότερη συνεισφορά του έργου. Κι ο Μαϊκ Μπάρτλετ το καταφέρνει αυτό με μαστοριά, όπως το κάνουν κι οι συντελεστές της ελληνικής απόδοσης της “Χιονονιφάδας”. Χαίρεσαι να βλέπεις τον έμπειρο Μιχάλη Βιρβιδάκη στον ρόλο του μεσήλικα Άντυ που αγωνίζεται να βρει διέξοδο στην αγωνία του ως πατέρας και μπροστά σ’ ένα κόσμο που αλλάζει, χαίρεσαι με την μαχητική Μαρία Γιαννικάκη στον ρόλο της εξεγερμένης κι απόλυτα συνειδητοποιημένης για την ταυτότητας της Μαρίας που αποζητά την πατρική αναγνώριση και τον σεβασμό, απολαμβάνεις την εμπνευστική Έβελιν Σαγώνα ως Νάταλι που αγωνίζεται και καταφέρνει όχι απλώς να ενώσει ξανά τον πατέρα με την κόρη κι αντίστροφα αλλά που φέρνει παράλληλα το φως και μια άλλη ποιότητα σε μια ταραγμένη σχέση.Η επιλογή του ονόματος της ηρωίδας, του σημαντικότερου προσώπου του έργου, δεν είναι τυχαία. Η ουσιαστική παρέμβαση της στην “Χιονονιφάδα” το αποδεικνύει. (Για τους πιο υποψιασμένους, το ίδιο το όνομα της που έχει λατινική ρίζα αποκαλύπτει και τον ρόλο της σ’ αυτό το δράμα. Υπενθυμίζω λοιπόν, ότι κατά την κεντρική ημέρα της γιορτής του “αηττήτου ηλίου” στις 25 Δεκεμβρίου, γνωστή ως Dies Natalis Solis Invicti, γιορταζόταν στην αρχαία Ρώμη, το γεγονός της τροπής του ηλίου, που άρχιζε και πάλι να ανεβαίνει στον ουρανό κι έτσι οι ημέρες να γίνονται όλο και πιο μεγάλες).

Θα κλείσω εδώ αυτό το σημείωμα. Για εσένα που δεν πρόλαβες να παρακολουθήσεις αυτή τη χριστουγεννιάτικη ιστορία υπάρχει ακόμα καιρός. Θα το δεις, θα βγεις πολλαπλά ωφελημένος στη συνέχεια.

Αγώνας της Κρήτης  (3/1/2020)